STĘPAKI-cieżkie konie pociągowe

  Ciężkie konie pociągowe to konie ras zimnokrwistych. W Wielkiej Brytanii nazywa się je Draught lub Dray od staroangielskiego słowa dragon- ciągnąć, lub też po prostu Heavy -ciężki. W USA stosuje się nazwę Draft a we Francji Trait.

  Są to silne konie o masie ciała około 1000kg, dobrze umięśnione, grubokościste limfatycznej konstytucji o spokojnym temperamencie, cierpliwe i pracowite. Mimo dużej masy ciała są uległe wobec człowieka a ich reakcje rzadko bywają tak gwałtowne jak u koni gorącokrwistych, aczkolwiek należy pamiętać ,że są to zwierzęta obdarzone wielką siłą dlatego osobniki źle wychowane lub pod opieką niedoświadczonej osoby mogą być trudne do poskromienia. Budowa ciała koni pociągowych ma duże znaczenie dla wielkości siły uciągu. Duża, ciężka głowa, krótka i nisko osadzona szyja, strome łopatki, szeroka klatka piersiowa, krótkie kończyny z krótkimi pęcinami, duże kopyta oraz krótki i spadzisty zad to cechy potęgujące siłę uciągu. Także długość tułowia przewyższa wysokość w kłębie a masa przedniej części ciała jest widocznie większa od tylnej.
  Stępaki jako konie zaprzęgowe używane były do prac pociągowych, w rolnictwie -w uprawie na glegach ciężkich oraz wszędzie tam gdzie była potrzeba transportu ciężkich ładunków, powoli i precyzyjnie. Dziś w wielu cywilizowanych krajach są niezastąpioną pomocą w zrywce drzewa. Świetnie sprawdzają się w gospodarstwach ekologicznych i także w rekreacyjnej jeździe bryczką. Oczywiście potrafią pracować w kłusie i poruszają się także galopem ,przy czym ten ostatni jest ciężki i mało efektywny.
   Rasy zimnokrwiste wywodzą się od koni rycerskich ,których zapoczątkowanie hodowli przypisuje się  Królowi Franków Karolowi Wielkiemu (741-814). W IX -XI w. na zasobnych glebach i wilgotnych łąkach w krainie położonej nad Morzem Północnym nazwanej  przez Rzymian Armoryką (dzisiejsza Bretania i Normandia ) rozwinęła się hodowla masywnych, wybujałych koni. Konie normandzkie, bulońskie czy duńskie były onegdaj cenionymi końmi bojowymi-rycerskimi (tzw. Destrier). Koń rycerski rozpowszechnił się w Anglii gdy Wilhelm Zdobywca książę Normandii podbił wyspę i koronował się na jej króla w 1066r. Zatem angielskie rasy Shire i Clydesdale wywodzą się także od koni armorykańskich.
  Konie normandzkie i bulońskie były najbardziej cenionymi wówczas końmi bojowymi. W XVIII w. wykształciła się rasa koni tzw. Brabansonów nazywanych dziś Belgami, która wywarła duży wpływ na światową hodowlę koni zimnokrwistych. Ogiery belgijskie, chociaż w mniejszym stopniu niż ardeńskie, przyczyniły się do powstania polskich koni zimnokrwistych i pogrubionych.
Koń belgijski jest duży ok.170cm wzrostu. Jest wyjątkowo mało urodziwy jednak bardzo pracowity i powściągliwy, uległy. Najczęściej spotyka się umaszczenie dereszowate.
 Do typu stępaków należą również takie stare rasy jak :
 Koń ardeński ,Koń buloński -niezwykle urodziwa rasa i Perszeron (Francja) , Koń jutlandzki a także stara angielska rasa Suffolk Punch.
  Największą i najcięższą rasą koni pociągowych na świecie jest Shire (pol. szajr), wyhodowana w Anglii w połowie XVIII w. Rasa wywodzi się od średniowiecznych koni bojowych nazwanych swego czasu English Black Great Horse. Rasa ta początkowo była nazywana od imienia ogiera założyciela Packington Blind  ,w XIX w. otrzymała jednak nazwę  Księstw Środkowej Anglii gdzie była hodowana (Shires- księstwa, hrabstwa). Rasa ukształtowała się w wyniku krzyżowania ciężkich koni flandryjskich z fryzyjskimi.
Masa ciała koni Shire przekracza 1000kg. Rekordzistą był urodzony w 1846r. koń o imieniu Sampson, miał 2,2m wzrostu w kłębie i ważył 1500kg.
 Nogi Shire są dłuższe niż u innych ras zimnokrwistych a długie,obfite i zawsze białe szczotki całkowicie przykrywają ogromne kopyta. Na raczej wysoko osadzonej szyi bardzo duża głowa. Umaszczenie siwe lub ciemne zawsze z dużą białą odmianą na głowie. Jest to koń silny a jednocześnie elegancki. Do dzisiaj angielskie browary zaprzęgają je do wozów z beczkami w celach reprezentacyjnych.
   W USA ciężkie rasy zimnokrwiste jak Perszerony i Belgi hodowane są z wielkim zamiłowaniem. Używane w rolnictwie ekologicznym oraz w bardzo widowiskowych zawodach w ciągnięciu ciężarów.
  Polski Koń Zimnokrwisty ,wytworzony przy pomocy ogierów głównie ardeńskich, jest rasą posiadającą i siłę i urodę. Kiedyś utrzymywany w wielu regionalnych typach, dziś jednak w swoistej odrębności przetrwał tylko typ sokólski. Koń sokólski ma takie zalety użytkowo zaprzęgowe,że jest stosunkowo mniejszy,o mniej limfatycznej konstytucji, bardziej ruchliwy i odporny od innych zimnokrwistych hodowanych głównie na cechy mięsne.
  Poszukującym szczegółowych informacji dotyczących hodowli koni zimnokrwistych polecam http://konie-z-zimna-krwia.bloog.pl/?smoybbtticaid=611ded

Shire (Szajr)

Clydesdale (Klajdesdal)

Belgijski

Buloński

Perszeron og.Aubin du Logis

Sokólski og.Bryl

Arden

                 

Typy i rasy koni zaprzęgowych.

    Koń od czasów starożytnych służył człowiekowi jako główna siła pociągowa aż do skonstruowania przez Jamesa Watta w 1769r. maszyny parowej. Jednak wynalazek ten wcale nie sprawił , że użyteczność konia zaprzęgowego zmalała, właściwie w wieku XIX kultura użytkowania koni zaprzęgowych i produkcji powozów konnych osiągnęła szczytowy poziom. Natomiast rozpoczęte pod koniec XIX w. prace nad pierwszymi silnikami spalinowymi i w konsekwencji konstruowanie pojazdów benzynowych spowodowały przemiany , poprzez które zaprzęg konny przeszedł do lamusa. Po II Wojnie
Światowej postępująca mechanizacja spowodowała ,że koń zaprzęgowy przestał już być potrzebny i mógł przetrwać w uprzemysłowionym świecie tylko jako hobby.
   Europa jest kolebką hodowli ras koni selekcjonowanych pod względem użyteczności zaprzęgowej. W drugiej połowie XX w. większość ośrodków hodujących konie zaprzęgowe zmuszona była zatem do przestawienia hodowli na produkcję koni ogólnoużytkowych, do sportu lub na produkcję koni mięsnych z przeznaczeniem do konsumpcji. Na szczęście dzięki miłośnikom konia zaprzęgowego i w dużej mierze prywatnym hodowcom. W obecnych czasach obserwuje się wzrost zainteresowania użytkowaniem zaprzęgowym koni w celach rekreacyjnych oraz rozkwit sportu zaprzęgowego a co się z tym wiąże zainteresowanie rasami koni posiadającymi szczególne walory zaprzęgowe.
   W zależności od rodzaju użytkowania zaprzęgowego wyróżnia się kilka typów, grup ras koni i odpowiednio stosowane nazewnictwo:
1. STĘPAKI- konie ciężkie do ciężkich prac pociągowych ,wymagających dużego wysiłku w powolnym  ruchu.
2. POŚPIESZNO ROBOCZE I POGRUBIONE- konie masywne ale dobrze kłusujące.
3. COB- krępy koń półkrwi
 4.MAŁE KONIE ZAPRZĘGOWE- konie w typie dużego krępego kuca.
5.KAROSJERY I PARADIERY- rosłe konie półkrwi do eleganckich zaprzęgów posiadające efektowne chody.
6.LEKKIE KONIE ZAPRZĘGOWE- konie zaprzęgowe zwinne i szybkie.
7.KONIE DO WYŚCIGÓW W SULKACH- kłusaki i inochodźce.
 Postaram się w takiej kolejności opisać każdy typ użytkowy.